Start Przepisy Przetwory z muchomorem, kanapka z papryczką. Ten sposób na złodzieja może skończyć się więzieniem

Przetwory z muchomorem, kanapka z papryczką. Ten sposób na złodzieja może skończyć się więzieniem

przez Dogmaty Karnisty

Zrobienie przetworów z muchomorem sromotnikowym, które ktoś wykrada z piwnicy. Dodanie ostrej papryczki do kanapek, by ukarać ich pożeracza. Co na to prawo karne?

Domagaliście się Dogmatycznej analizy dwóch nietypowych sytuacji. W skrócie: człowiek chce obronić się przed kradzieżą swojego pożywienia. W obu wypadkach dodaje do pokarmu nietypową substancję, która może okazać się groźna dla złodzieja-konsumenta, który kradnie rzeczy, żeby je spożyć.

Zaczęło się od kazusu poruszonego przez fanpejdż “Pisma procesowe napisane na odpierdol”. 🙂

Ktoś wykradał człowiekowi przetwory z piwnicy. Ten postanowił zatruć je muchomorem sromotnikowym, licząc na to, że w ten sposób ukarze złodziejaszka. “Sąsiad wpadł na genialny plan zlikwidowania złodzieja. Mówi, że zrobi leczo w słoikach z dodatkiem muchomora sromotnikowego” – czytamy w poście.

Przyjrzyjmy się sprawie pod kątem Dogmatycznym.

Karalny samosąd

Celowe umieszczenie w słoikach leczo z muchomora, żeby otruć złodzieja, to samosąd.

Nie może być mowy o obronie koniecznej, bo założenie jest takie, że muchomor zadziała dopiero po dokonaniu kradzieży. Czyli zatrucie przetworu nie zapobiegnie jego zaborowi. Nie zachodzi “odpieranie” zamachu na mienie, zatem nie są spełnione przesłanki obrony koniecznej. Czyn sąsiada jest przestępstwem.

Jeżeli złodziej ukradnie słoiki, zje truciznę i umrze, sąsiad odpowie za umyślne zabójstwo.

Jego działanie polega na celowym przygotowaniu zatrutego pożywienia, żeby pozbyć się konkretnej osoby. Sąsiad wie, że jego piwnica jest często okradana i giną między innymi przetwory – jest więc besserwisserem (“wiedzącym więcej”) i chce wykorzystać tę wiedzę, by pozbawić życia złodzieja. Dlatego właśnie mowa o umyślnym zabójstwie.

Samo umieszczenie słoików z zatrutym leczo w piwnicy należałoby uznać za usiłowanie zabójstwa. Jest to ostatnia czynność, którą sąsiad musi wykonać własnoręcznie, by spowodować skutek. Dalszy przebieg zdarzenia jest już niezależny od jego postępowania; w momencie zatem umieszczania słoików w piwnicy sąsiad “bezpośrednio zmierza” do zabicia złodzieja.

Podkreślmy, że chodzi cały czas o sytuację celowego zatrucia słoików, by kogoś otruć. W tym kontekście Czytelnik Dogmatów zapytał:

Czy dobrze rozumiem, że kluczowe jest “celowe” umieszczenie, żeby otruć? Co jeśli ktoś ma hobby trzymania muchomora w słoiku? A piwnica jest zabezpieczona przed wejściem…

Komentarz pod dyskusją na FB 30.04.2022

Ważne jest to, że to celowa pułapka. Gdyby ktoś tylko kolekcjonował muchomory w przetworach, a wzięła to inna osoba niż złodziej, musielibyśmy rozstrzygnąć, czy właściciel zachował należytą ostrożność przy trzymaniu tego typu niebezpiecznych substancji w piwnicy. Jeśli nie – mógłby odpowiadać za nieumyślne spowodowanie zatrucia lub śmierci postronnego człowieka.

Pytaliście też o następującą kwestię:

Nie mamy pewności że trucizna trafi na złodzieja. A co jeśli złodziej jest biedakiem i przynosi jedzenie swoim dzieciom?

Komentarz pod dyskusją na FB 30.04.2022

Wówczas właściciel może odpowiadać karnie za nieumyślne spowodowanie śmierci innych osób niż złodziej.

Pomyłka co do trucizny

Gdy sąsiad użyje zbyt małej ilości muchomora lub muchomora, który nie jest zabójczy, jego czyn będzie usiłowaniem nieudolnym zabójstwa, które również podlega karze. Jednocześnie będzie mógł odpowiadać za nieumyślne spowodowanie niegroźnego rozstroju zdrowia złodzieja.

Sytuacja może być jeszcze bardziej skomplikowana, o co pytaliście na Dogmatach, gdy analizowaliśmy ten przypadek wspólnie na Facebooku.

Odnotujmy kilka przypadków: jeżeli sąsiad miał za mało muchomora lub użył grzyba nieśmiertelnie trującego, to usiłowanie zabójstwa jest nieudolne. Jeżeli miał wystarczająco trucizny, ale dodał jej za mało, to usiłowanie zabójstwa jest udolne. Jeżeli dodał odpowiednią ilość, ale złodziej za mało ukradł lub za mało zjadł, to usiłowanie zabójstwa jest udolne, chyba że trucizny było za mało w objętości leczo, którą człowiek może zjeść jednorazowo i np. dopiero stężenie po zjedzeniu 5 słoików naraz wywołałby skutek – wówczas usiłowanie jest nieudolne, bo nikt nie zjadłby tylu przetworów naraz.

Uff, nieco zagmatwane, więc zbierzmy to w tabelce:

Sprawca:Usiłowanie:
Miał za mało muchomora albo miał grzyb, który nie jest śmiertelnyNieudolne
Miał wystarczająco muchomora, ale użył za małoUdolne
Użył wystarczająco w jednej dawce, ale złodziej za mało zjadłUdolne
Użył za mało w jednej dawce, a stężenie śmiertelne dopiero po zjedzeniu nierealnie dużej liczby dawekNieudolne

We wszystkich tych przypadkach, jeśli sąsiad ma zamiar zabicia złodzieja, a okaże się, że trucizny jest za mało lub sąsiad za mało zje, i dojdzie tylko do rozstroju zdrowia, to mniej dolegliwy skutek (lekki lub średni uszczerbek na zdrowiu) jest spowodowany nieumyślnie.

Chyba że będzie tak, że sąsiadowi zależeć będzie w ogóle na jakiejś – jakiejkolwiek – formie odwetu, na zasadzie “ile zje tyle zje, ważne by mu zaszkodziło”. Wówczas mamy zamiar wynikowy odnośnie do każdego ze skutków, jakie nastąpią, czyli każdy z nich spowodowany jest umyślnie.

Czy złodziej kradnie?

Spójrzmy na całą sytuację od strony jedzącego przetwory. Wątpliwości może budzić uznanie osoby, która zabiera zatrute przetwory, za “złodzieja”.

Leczo zatrute muchomorem nie ma raczej wartości majątkowej, kradzież dokonana jest zatem wyłącznie w zakresie słoików, w których znajduje się przetwór. Czytelnik Dogmatów miał co do tego wątpliwości:

Jak to nie ma wartości? A składniki, gaz/prąd, czas itp. I nie mam na myśli lecza z muchomorem, bo złodziej nie wie, że tam jest muchomor. (…) To chyba nie jest tak, że zawartość nie prezentuje żadnej wartości?

Komentarz pod dyskusją na FB 30.04.2022

Gaz, prąd, czas włożone w przyrządzenie potrawy niezdatnej do jedzenia, bo zawierającej truciznę, nie mają znaczenia, bo finalny produkt nie ma wartości majątkowej. Nikt by go przecież nie kupił wiedząc, że jest trujący. Ma to wartość jedynie jako pułapka na złodzieja, a złodziej przecież nie wie, że kradnie/wpada w pułapkę. Słoiki same w sobie są zaś zdatne do użycia.

Jeżeli zatem złodziej włamuje się do piwnicy, to do oceny prawnej czynu stosuje się Kodeks karny niezależnie od wartości zabranych rzeczy. Kradzież z włamaniem nie jest “przepołowiona” na wykroczenie i przestępstwo – niezależnie od wartości rzeczy, jest zawsze typem przestępstwa.

Jeśli jednak złodziej zabierze wyłącznie zatrute przetwory, a więc pokrzywdzi sąsiada na równowartość słoików, będziemy mieć raczej do czynienia z czynem o znikomym stopniu społecznej szkodliwości. Taka kradzież z włamaniem nie stanowi przestępstwa (ani wykroczenia).

Równocześnie złodziej wyobraża sobie, że leczo jest zdatne do jedzenia, więc można to uznać za usiłowanie nieudolne kradzieży tego, co powinno być w słoiku – biorąc pod uwagę wartość majątkową dobrego przetworu.

Kanapka z ostrą papryką

Nie ma wątpliwości, że przedmiotem posiadającym wartość majątkową i zdatnym do kradzieży jest przyprawiona na ostro kanapka.

To druga z sytuacji, której warto się przyjrzeć. Dziękuję za wszystkie wiadomości, w których zgłaszaliście potrzebę omówienia tego tematu.

Oto krążący w Internecie opis problemu:

Witam. Mój kuzyn ma problem: otóż niedawno podjął pracę, gdzie spotkał się z poniżaniem oraz podkradaniem jedzenia przez innych współpracowników. Ogólnie pudełko podpisywał, więc nie ma mowy o pomyłce, niestety nie ma szafki pracowniczej itp., a swoich rzeczy na halę nie można zabierać. Poruszył sprawę z przełożonym, a on go dosłownie olał. Kuzyn niestety ma głupie pomysły i do kanapek dodał zmieloną papryczkę Trynidad Scorpion, w efekcie czego jeden z tych, co mu podkradali jedzenie, trafił do szpitala, bo podobno miał jakąś chorobę przewlekłą układu pokarmowego i nie wolno mu było jeść ostrego. Czy kuzynowi może coś być od strony prawnej?

Przyprawione kanapki przypominają zatrute przetwory: mamy złodzieja, który kradnie cudzą rzeczy, czyli kanapki (to nadaje się na zgłoszenie na Policję, ponieważ jest wykroczeniem). Mamy też próbę samosądu, czyli ukarania złodziejaszka po zaborze rzeczy.

Podobnie jak w przypadku sromotnika, kuzyn nie może się tłumaczyć obroną konieczną, bo papryczka nie jest sposobem odpierania zamachu na kanapki. Samosąd nie jest akceptowany przez polskie prawo.

Sromotnik ≠ papryczka

Przypadek kanapek z ostrą papryką różni się jednak od przetworów z muchomorem. Wypunktujmy główne różnice:

  1. w przeciwieństwie do muchomora, ostra przyprawa, o której mowa, jest legalnym produktem spożywczym i jest zdatna do jedzenia,
  2. w normalnej praktyce życia człowiek może przyprawiać swoje pożywienie, jak mu się tylko podoba – raczej nie sromotnikiem, ale już jak najbardziej ostrą przyprawą, której obecność w pokarmie jest czymś zwyczajnym i obiektywnie zdatnym do przewidzenia,
  3. człowiek kradnący kanapki sam naraża się na zagrożenie, jedząc coś bez upewnienia się, jak coś smakuje lub też czy może jeść danego typu przyprawę. Podkreślmy – nie jest to trucizna, lecz normalny produkt spożywczy,
  4. dodatkowo, jak czytamy w opisie zdarzenia, ciężkie skutki spożycia kanapki wynikały ze specyficznej choroby tego konkretnego złodziejaszka; nie był to więc typowy skutek zadziałania ostrej papryczki, lecz zaskakujące powikłania wynikające z nietypowego stanu zdrowia konsumenta,
  5. kuzyn zastawiający pułapkę z papryczką miał co prawda zamiar sprawienia złodziejowi niemiłej niespodzianki, lecz nie wiedział o nietypowej dolegliwości tej konkretnej osoby.

Podsumowując, była to forma słodkiej – czy raczej “ostrej zemsty” na złodzieju, jednak nie zemsty zabójczej, nie godzącej w zdrowie w stopniu poważnym, który byłby rozpoznawalny ex ante w normalnej praktyce życia.

W zwyczajnych warunkach konsument byłby co najwyżej zaskoczony ostrym smakiem potrawy lub też cierpiałby z powodu jakichś rewolucji żołądkowych, wynikających ze spożycia na własną odpowiedzialność rzeczy legalnej i zdatnej do spożycia.

Jedzenie pokarmu, o którym nie wiadomo, czy komuś zaszkodzi, obciąża konsumenta, a nie kuzyna. Oznacza to, że rozstroju zdrowia wywołanego chorobą układu pokarmowego nie można obiektywnie przypisać kuzynowi. Dogmatycznie zatem od strony prawa karnego “nic mu nie będzie”.


Dziękuję za dyskusję nad oboma przypadkami, zachęcam do udostępniania analizy lub jej cytowania:

  • M. Małecki, Przetwory z muchomorem, kanapka z papryczką. Ten sposób na złodzieja może skończyć się więzieniem, Dogmaty Karnisty z 16.07.2022, www.dogmatykarnisty.pl

Podobne tematy

6 komentarzy

Gosia 16 lipca 2022 - 21:41

Ależ! Leczo z muchomorem w słoiku ma wartość majątkową! Tu nie chodzi o to, czy ktoś by to kupił. Wartość majątkową mają nawet śmieci! Nie zawsze jest tak, że właściciel rzeczy może uzyskać jakaś korzyść majątkową, gdy wyzbywa się swojej rzeczy. Czasem musi komuś zapłacić, żeby rzecz zabrał (na przykład śmieci). Nie ma znaczenia, czy leczo z muchomorem jest jadalne, czy nie.

Reply
Andrzej 18 lipca 2022 - 19:18

W przypadku kanapek z papryką można zastanowić się nad odpowiedzialnością z art. 107 kw.

Reply
ganzisko 27 lipca 2022 - 19:56

Dzień  dobry.
Szanowny Panie mam pytanie czy ewentualne oznaczenie przetworów, że zawierają muchomora oraz, że ich spożycie skutkuje pewną śmiercią uwalniałoby od oskarżenia o usiłowanie zabójstwa?
Chyba trudno byłoby udowodnić, że ktoś zakładał głupotę złodzieja i/lub polską przekorę 😉

Reply
Dogmaty Karnisty 4 sierpnia 2022 - 10:24

Tak, oznaczenie produktu jako niebezpiecznego oznacza, że konsument sam się naraża na zagrożenie.

Reply
specmisiek 24 stycznia 2023 - 18:37

A mnie śp. wujek opowiadał o takiej historii, że jemu sąsiadowi regularnie przed Świętami Wielkanocnymi ginęły z klatek króliki które z pietyzmem hodował. Było to irytujące a złodziej (lub złodzieje) trudni do wykrycia. W końcu ktoś poradził sąsiadowi, żeby przed Wielkanocą króliki przeniósł do innych klatek w zamkniętej piwnicy a do będących na zewnątrz klatek po królikach zamknął nutrie. Tak zrobił. Kiedy któregoś ranka poszedł nakarmić nutrie zobaczył sporo krwi na drzwiczkach klatki i odgryziony palec. Kradzieże królików się skończyły.. Co na to prawo? Jak udowodnić, że sąsiad przeniósł nutrie do klatek z królikami CELOWO, jeśli sam się do tego nie przyznał i podał jakikolwiek inny powód zamiany zawartości klatek? I czy w ogóle musiał się z tego tłumaczyć jeśli powiedział np., że nie przypuszczał, że ktoś będzie chciał ukraść właśnie nutrie??

Reply
specmisiek 26 stycznia 2023 - 14:06

A jeśli o kradzieży przetworów mowa to niedawno była opisywana sprawa 27 latka który włamał się do piwnicy sąsiada (uszkodził kłódkę i wyrwał zaszczepkę) po to aby ukraść JEDEN KARTON MLEKA I SŁOIK KISZONYCH OGÓRKÓW !!! Dosłownie.. Grozi mu teraz podobno do 10 lat więzienia..Więc po co samosąd?? 😉

Reply

Co o tym sądzisz?