Komunikacja

Bardzo wielu karnistów twierdzi, że przestępstwa i wykroczenia popełnione w ruchu drogowym, szczególnie te opisane w art. 173 i 177 k.k., to czyny godzące w dobro prawne, jakim jest „bezpieczeństwo w komunikacji”. Nie czas ani miejsce na wskazywanie wszystkich komentarzy do kodeksu karnego, w których pojawia się ta trudna do zaakceptowania teza. Jeżeli bowiem ktoś spowodowuje wypadek drogowy bądź katastrofę komunikacyjną, to sprowadzi niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi, a nie dla bezpieczeństwa w komunikacji. Nie da się sensownie twierdzić, że zdarzenie komunikacyjne jest „niebezpieczne dla bezpieczeństwa” (jak celnie zauważył G. Bogdan w komentarzu krakowskim), a sensowności dokładnie takiego twierdzenia musieliby bronić zwolennicy tezy o istnieniu dobra prawnego w postaci „bezpieczeństwa komunikacyjnego”. Terminem „bezpieczeństwo” (w domu, na stadionie, na ulicy) określamy stan, w którym określone dobra prawne, na przykład życie i zdrowie człowieka, są wolne od niebezpieczeństwa; gdy nic im nie zagraża.

Po wydarzeniach dzisiejszego dnia mam jednak pewność, że zdarzenia w ruchu lądowym zagrażają nie tylko życiu, zdrowiu i mieniu osób uczestniczących w ruchu, ale także innemu, istotnemu i specyficznemu dobru prawnemu, a mianowicie komunikacji. Nie chodzi więc o nietrafnie pojmowane bezpieczeństwo w komunikacji, lecz o samą komunikację – o sprawne przemieszczanie się z jednego miejsca w drugie.

Trzy opisane zdarzenia miały miejsce dziś na trasie łączącej Częstochowę z Krakowem. Po trzecim zdarzeniu wiedziałem już, o czym będzie dzisiejszy wpis na blogu.

Zdarzenie pierwsze: w okolicach Siewierza coś wylało się z samochodu-cysterny. Grupa strażaków neutralizowała rozlaną substancję, a na drodze w kierunku Częstochowy utworzył się kilkukilometrowy korek. Obrazek drugi: charakterystyczne skrzyżowanie między Siewierzem a Dąbrową Górniczą z przejściem dla pieszych i ograniczeniem prędkości do 50 km/h. Na wysokości tego przejścia w kierunku Krakowa zderzyły się trzy auta osobowe, a całość przypieczętowała ciężarówka, miażdżąc tył ostatniego pojazdu. Mini karambol zablokował prawy pas ruchu. Trzecia sytuacja miała miejsce na wysokości Dąbrowy Górniczej, na zwężeniu związanym z budową nowej trasy. Jadący z naprzeciwka kierowca chciał szybko zawrócić, ale niestety nie wyrobił się i kończąc manewr zjechał nieco na pobocze, w konsekwencji czego przednie koło zawisło na wysokim krawężniku i piaszczystym poboczu. Auto utknęło i zablokowało mój pas ruchu. Jedynym wyjściem z sytuacji było opuszczenie samochodu i wspólna z innym kierowcą pomoc w wydostaniu pojazdu z pobocza.

Co łączy trzy opisane sytuacje? Niewątpliwe naruszenie dobra prawnego w postaci komunikacji. We wszystkich opisanych sytuacjach komunikacja drogowa nie przebiegała tak, jak powinna: ruch został spowolniony, wiele aut musiało całkowicie zatrzymać się i stać w korku bądź przynajmniej znacząco zwolnić, a kierowcy stracili czas i zużyli więcej paliwa.

Można zaryzykować stwierdzenie, że większość zdarzeń na drodze (a wypadek bądź katastrofa komunikacyjna w szczególności) atakuje dobro prawne w postaci niezakłóconego i sprawnego komunikowania się. Wbrew pozorom za nieostrożność bądź brawurę jednych kierowców, za zbyt szybką jazdę, wyprzedzanie w miejscu niedozwolonym czy poobiednie roztargnienie płacą inni użytkownicy drogi, a pokrzywdzonych jest niekiedy bardzo wielu.

Na sprawców przestępstw bądź wykroczeń w ruchu drogowym, którzy swoim zachowaniem naruszyli dobro prawne w postaci komunikacji, powinno nakładać się dodatkową, symboliczną nawiązkę za zablokowanie szlaku komunikacyjnego, np. na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego, w wysokości proporcjonalnej do długości korka i czasu potrzebnego na przywrócenie drogi do stanu używalności. Całkowicie typowym następstwem kolizji bądź wypadku na ruchliwej drodze jest bowiem korek, marnowanie czasu oraz strata pieniędzy innych użytkowników drogi.