Start Przepisy Skuteczna ekspertyza w sprawie zaostrzenia kary za wypadek drogowy

Skuteczna ekspertyza w sprawie zaostrzenia kary za wypadek drogowy

przez Dogmaty Karnisty

Ekspertyza przygotowana 9 lutego 2017 r. przez Dogmaty Karnisty i Adriana Dudę z Uniwersytetu Jagiellońskiego wpłynęła na prace sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.

Na posiedzeniu 8 marca 2017 r. Komisja poprawiła przepis zaostrzający karę za spowodowanie ciężkiego wypadku drogowego, zgodnie z rekomendacją przedstawioną w ekspertyzie. Chodzi o zaprojektowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości art. 178 § 1a k.k., który miał otrzymać brzmienie:

W wypadku określonym w § 1 w stosunku do sprawcy, który popełnił przestępstwo określone w art. 177 § 2, dolna granica ustawowego zagrożenia wynosi 2 lata pozbawienia wolności.

Razem z Adrianem Dudą wskazywałem, że twórca projektu nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji uchwalenia art. 178 § 1a k.k. w zaproponowanym przez siebie kształcie. W rezultacie nowelizacja mogła doprowadzić do wielu niespójności i komplikacji interpretacyjnych, ponieważ nie byłoby wiadomo, czy wskutek jej wejścia w życie zmienił się także charakter prawny obowiązującego art. 178 § 1 k.k.

Szerzej opisywałem tę kwestię na Dogmatach – kliknij, aby zapoznać się z argumentami.

W ekspertyzie wysłanej do Sejmu pisaliśmy:

Stanowczo rekomendujemy zmodyfikowanie zaproponowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości treści art. 178 § 1a k.k. i nadanie temu przepisowi następującego brzmienia: „Skazując sprawcę, o którym mowa w § 1, za przestępstwo określone w art. 177 § 2, sąd orzeka karę pozbawienia wolności w wysokości nie niższej niż 2 lata”. […]

Zgodne z zasadami prawidłowej legislacji było również inne rozwiązanie, o którym pisaliśmy w ekspertyzie:

Zasugerować można także innego rodzaju rozwiązanie, a mianowicie nowelizację wyjściowego art. 178 § 1 k.k. w kierunku nadania mu następującego brzmienia: „Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo  określone w art. 173, 174 lub 177 znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, a w wypadku przestępstwa określonego w art. 177 § 2 w wysokości nie niższej niż 2 lata, do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę”. W tym ujęciu zbędne byłoby tworzenie nowej jednostki redakcyjnej oznaczonej jako art. 178 § 1a k.k.

M. Małecki, A. Duda, Opinia do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, druk nr 1231, Sejm VIII kadencji, przygotowana w ramach prac Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego

Na posiedzeniu Komisji w dniu 8 marca 2017 r. poseł Andrzej Matusiewicz zgłosił poprawkę do projektu ustawy. Wniósł o zrezygnowanie z projektowanego art. 178 § 1a k.k. i zmianę brzmienia art. 178 § 1 k.k., który został jednomyślnie przyjęty przez Komisję:

Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173, art. 174 lub art. 177 znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, a w wypadku przestępstwa określonego w art. 177 § 2 w wysokości nie niższej niż 2 lata, do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Sprawozdanie Komisji, druk nr 1343.

Brawo! To zdecydowanie lepsza decyzja, zgodna z naszą rekomendacją. Poniżej przedstawiam pełne uzasadnienie zgłoszonej poprawki, zaprezentowane przez posła Matusiewicza podczas obrad Komisji. Skądś znam te argumenty 🙂

Uzasadnienie nowelizacji art. 178 § 1 k.k.
(wypowiedź posła Andrzeja Matusiewicza, 8 marca 2017 r.)

„Poprawka ma na celu wyeliminowanie wątpliwości wykładniczych, które mogą zrodzić się na tle zaproponowanego przepisu art. 178 § 1a k.k., wedle którego w wypadku określonym w § 1 w stosunku do sprawcy, który popełnił przestępstwo określone w art. 177 § 2, dolna granica ustawowego zagrożenia wynosi 2 lata pozbawienia wolności. Należy bowiem zwrócić uwagę, że w orzecznictwie i doktrynie nie ma zgodności co do charakteru prawnego regulacji art. 178 § 1 k.k. i wskazywane są w tym zakresie trzy zasadnicze alternatywne rozpatrywania:

  1. przepis ten określa w sposób opisowy ustawowe znamiona wskazanych w nim przestępstw poprzez odwołanie się do innych typów czynów zabronionych,
  2. przepis statuuje instytucję obostrzenia kary wymierzanej za wyczerpanie znamion innych typów czynów w razie popełnienia ich w warunkach określonych w tym przepisie,
  3. przepis ma niejednorodny charakter prawny i w zakresie stanu nietrzeźwości bądź odurzenia formułuje typ kwalifikowany czynu zabronionego, a w zakresie zbiegnięcia z miejsca zdarzenia przewiduje obostrzenie wymierzenia kary.

Doktryna jest podzielona co do oceny charakteru prawnego art. 178 § 1 k.k. i każdy z powyższych poglądów znajduje swoich zwolenników. Jeżeli natomiast chodzi o orzecznictwo sądowe, to po początkowych wahaniach przyjmuje ono co do zasady koncepcję, wedle której norma materialno-prawna z art. 178 § 1 k.k. nie zawiera znamion odrębnego typu przestępstwa, lecz określa okoliczności powodujące surowszą odpowiedzialność sprawców przestępstwa z art. 173, 174 lub 177 k.k., którzy popełnili je w określonych warunkach – czyli zapatrywanie wyrażone w pkt 2. I tu jest cytowany wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2010 r.

Propozycja reprezentowana w dotychczasowym brzmieniu projektu zmierza do tego, aby nie stosując instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary sąd za przypisane sprawcy przestępstwo z art. 177 § 2 w zw. z art. 178 § 1 k.k., czyli mówiąc językiem potocznym tj. ciężkie uszkodzenie ciała lub śmierć poszkodowanego, a sprawca jedzie w stanie nietrzeźwości [tu chyba czegoś brakuje – dop. Dogmaty]. Taki efekt przyniosłoby stosowanie projektowanego art. 178 § 1a k.k. przy przyjęciu sposobu wykładni przepisu, o których mowa powyżej w pkt 1 i 3.

Jeżeli jednak przyjmie się interpretację zaprezentowaną przez Sąd Najwyższy, to z uwagi na użycie w projektowanym art. 178 § 1a k.k. terminu „dolna granica ustawowego zagrożenia”, zastosowanie zasady wskazanej w przepisie w art. 178 § 1 k.k. doprowadzi do konkluzji, że minimalna kara w takim wypadku powinna wynosić 3, a nie 2 lata pozbawienia wolności: 2 lata w typie podstawowym, a 3 po obostrzeniu.

Biorąc pod uwagę kierunki orzecznictwa najwyższej instancji sądowej, ryzyko spowodowania takiej konsekwencji, niezamierzonej przez projektodawcę, uzasadnia dokonanie zmiany wskazanej w poprawce. W proponowanej redakcji poprawki nie używa się sformułowania „granice ustawowego zagrożenia”, a operuje się minimalnym wymiarem kary orzekanej w takiej sytuacji. Takie zaś ujęcie na gruncie wszystkich trzech koncepcji wykładniczych prowadzi do jednolitej konkluzji o możliwości wymierzenia za ten czyn z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k. minimalnej kary w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności.

Poprawka prowadzi zatem do jednoznacznego wysłowienia intencji projektodawcy i nie powoduje żadnej zmiany merytorycznej treści przepisu”.

Źródło: nagranie video z posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach z 8 marca 2017 r. (od godz. 15:29:45)

Podobne tematy

1 komentarz

Anonimowy 19 marca 2017 - 20:04

Błędem jest moim zdaniem, iż kandydat na posła nie musi wykazać się żadnym przygotowaniem czy umiejętnościami. Nie mówię tu o byciu prawnikiem tylko o kwestiach typu umiejętność czytania ze zrozumieniem, znajomość podstaw logiki czy wysławiania właśnie. To tak jakby oddać dyletantowi auto do naprawy.. Nikt tak nie robi, oczekujemy jakiegoś poziomu wiedzy. A prawo mogą tworzyć ludzie po prostu mierni intelektualnie…

Reply

Co o tym sądzisz?