Przygotowanie do porwania dla okupu

Muszę odnotować dzisiejszego newsa, a mianowicie zatrzymanie trzech mężczyzn, podejrzanych o poczynienie przygotowań do porwania dwóch osób dla okupu (zob. notatkę prasową). Pisałem doktorat na temat odpowiedzialności karnej za przygotowanie do przestępstwa, stąd jestem dość wrażliwy na wszelkie wypadki, gdy przepisy o przygotowaniu mają zastosowanie w praktyce. Przygotowywanie się do przestępstwa jest w Polsce karalne zupełnie wyjątkowo, w odniesieniu tylko do niektórych przestępstw.

Najbardziej znany wypadek postawienia kogoś w stan oskarżenia z powodu przygotowania do przestępstwa to, jak dotychczas, sprawa Brunona K., wykładowcy akademickiego, którego proces o przygotowywanie się do zamachu na Sejm Rzeczypospolitej toczy się aktualnie w Krakowie (zob. wpis na blogu z 20 listopada 2012)

Przestępstwo, które przygotowywali bohaterowie dzisiejszego wpisu, określa się fachowo jako „wzięcie” zakładnika, a opisane jest ono w art. 252 § 1 k.k.: „Kto bierze lub przetrzymuje zakładnika w celu zmuszenia organu państwowego lub samorządowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób do określonego zachowania się, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3” .

Dwa paragrafy dalej ustawodawca przewidział karalność czynów poprzedzających wzięcie zakładnika, które nie są jeszcze usiłowaniem przestępstwa opisanego w  § 1 (usiłowanie jest bowiem karalne zawsze, na mocy art. 13 § 1 k.k.). Przygotowawczy typ czynu zabronionego jest zazwyczaj opisany w mocno skondensowany sposób, tak jak w art. 252 § 3 k.k.: „Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

„Czynienie przygotowań” rozszyfrowujemy dzięki bogatemu w treść art. 16 § 1 k.k., który stanowi, że „przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania”.

Dzisiejsza sprawa to doskonała ilustracja wszystkich typowych czynności przygotowawczych, wymienionych w art. 16 § 1 k.k. Mężczyźni zamierzali wspólnie i w porozumieniu dokonać porwania i przetrzymywać dwóch zakładników dla okupu, który miał wynosić 4 miliony złotych. Niedoszli porywacze mieli już zakupiony odpowiedni sprzęt: paralizator elektryczny, kajdanki, kominiarki, kilka telefonów komórkowych (przysposobili środki przeznaczone do porwania). Mieli też przygotowane monitorowane pomieszczenie, w którym zamierzali trzymać swoje ofiary oraz miejsce, gdzie chcieli schować pieniądze z okupu. Zgodnie z notatką prasową, mężczyźni dokładnie opracowali plan porwania. Od kilku miesięcy obserwowali swoje przyszłe ofiary i zbierali informacje o rozkładzie ich codziennych zajęć, co miało im stworzyć warunki do wejścia w kolejną fazę działania (wybór czasu i miejsca porwania mógł zadecydować o powodzeniu akcji).