Morderca na drodze

Gdy obserwuje się zachowania w ruchu drogowym niektórych kierowców trudno pozbyć się wrażenia, że są to albo niedoszli, albo przyszli zabójcy. Rzeczywiście, nieumyślne spowodowanie wypadku drogowego ze skutkiem śmiertelnym (art. 177 § 2 Kodeksu karnego) oddziela bardzo cienka granica od umyślnego zabójstwa (art. 148 § 1 k.k.). Na granicy tej stoi godzenie się sprawcy na popełnienie czynu zabronionego. Czym jest godzenie się – ustawa wyraźnie nie mówi. Istnieją jednak sposoby, aby w drodze interpretacji dotrzeć do najbardziej adekwatnego określenia tego pojęcia. Próbę odnalezienia językowych wskazówek w tym zakresie podjąłem już jakiś czas temu na blogu.

Większość zdarzeń na drodze to nieumyślne wypadki, których sprawcy nie mieli zamiaru spowodowania obrażeń ciała uczestników ruchu albo co gorsza ich śmierci. Inaczej jednak należałoby ocenić czyn kierowcy, który jadąc pod wpływem alkoholu rozpędzonym samochodem celowo skręcił wprost przed nadjeżdżające z naprzeciwka auto. Policji udało się zarejestrować tego rodzaju wypadek (zobacz tutaj), a kierowca usłyszał zarzut usiłowania zabójstwa.

Na szczęście nie doszło do śmierci żadnego z pasażerów pojazdu nadjeżdżającego z naprzeciwka, jednakże okoliczności zdarzenia uzasadniały wniosek, że sprawca swoim zachowaniem bezpośrednio zmierzał do spowodowania śmierci innego uczestnika ruchu i miał zamiar ją spowodować. To nie była przypadkowa kolizja, lecz umyślne narażenie uczestników ruchu na utratę życia.

Aby skazać kierowcę za usiłowanie zabójstwa musielibyśmy wykazać, że mężczyzna przynajmniej godził się na taki skutek. Godzenie się to obojętność sprawcy w stosunku do przebiegu zdarzenia. Nie wyklucza on żadnej dostępnej opcji i nie stara się którejś z nich uczynić mniej prawdopodobną. Akceptuje to, co może nastąpić. Przy klasycznym, nieumyślnym wypadku kierowca musi pokazać, że nie jest mu obojętne, co za chwilę wydarzy się na drodze. Dla przykładu: kierowca brawurowo wyprzedza sznur samochodów na trzeciego, ale jednak widząc nadjeżdżający z naprzeciwka pojazd ciężarowy stara się zmieścić pomiędzy wyprzedzanymi samochodami i wrócić na swój pas ruchu, a przede wszystkim: chce kontynuować podróż. To dowód na nieobojętność i niegodzenie się na skutki nieostrożnego zachowania na drodze, a więc w razie przypadkowego wypadku podstawa do przyjęcia nieumyślności.

Gdy objawów nieobojętności brak, brawurowa jazda po drodze może się skończyć wypadkiem ze skutkiem śmiertelnym, a ten może zostać uznany za umyślny mord na drodze. Pamiętajmy, że samochód to bardzo niebezpieczne narzędzie zbrodni.